به نقل از «مهر»

به روز رسانی نقشه‌های پوششی کشور بعد از ۲ دهه با ماهواره خیام

تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۵۷۰۶۷

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان فضایی ایران، حسین دلیریان، مشاور رئیس و سخنگوی سازمان فضایی ایران با اشاره به امضای تفاهمنامه میان این سازمان و سازمان نقشه‌برداری طی سخنانی گفت: سازمان فضایی ایران و سازمان نقشه برداری اخیراً تفاهمنامه‌ای را امضا کردند که به موجب این تفاهمنامه، سازمان فضایی ایران تصاویر ماهواره خیام را در اختیار سازمان نقشه برداری قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از جمله اقداماتی که قرار است سازمان نقشه برداری با استفاده از این تصاویر انجام دهد، تهیه نقشه‌های پوششی به‌روز از کشور است.

وی افزود: از ابتدای سال ۱۴۰۲، برنامه ریزی لازم به منظور تصویربرداری پوششی از کل کشور با استفاده از ماهواره خیام، مطابق با نیاز سازمان نقشه برداری کشور آغاز شده و تا پایان خردادماه ۱۴۰۲ ضمن تصویربرداری بیش از ۳۰ درصدی از سطح کشور با استفاده از ماهواره خیام، داده‌های تولیدی، پردازش شده است.

دلیریان تصریح کرد: نقشه‌های پوششی کشور در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰ از جمله مهمترین اطلاعات مکانی کشور است که طی دهه‌های ۷۰ و ۸۰ شمسی بر مبنای عکس‌های هوایی آنالوگ توسط سازمان نقشه برداری کشور تولید و این نقشه‌ها به بستری برای کلیه مطالعات ملی و منطقه‌ای از جمله در زمینه آمایش سرزمین، مطالعات زیست محیطی، پروژه‌های کلان مسیریابی، مطالعات مربوط به حوضه‌های آبریز و مطالعات طرح‌های جامع و منابع طبیعی در کشور تبدیل شد.

سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: اما در سال ۱۳۹۹ برای نخستین بار با استفاده از تصویر ماهواره‌های غیرایرانی با توان تفکیک مکانی ۱ متر، نقشه پوششی پیرامون شهر تهران که پیشتر در سال ۱۳۸۴ تهیه شده بود، بعد از ۱۵ سال بروزرسانی شد که با اجرای این پروژه مسجل شد تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی بالا، به خوبی قادر به بروزرسانی نقشه‌های پوششی کشور با هزینه و زمان به مراتب کمتر در مقایسه با روش‌های تصویربرداری هوایی هستند.

دلیریان ادامه داد: با پرتاب ماهواره خیام در مرداد ماه سال ۱۴۰۱ که امکان تأمین تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی ۱ متر را در بازه زمانی کوتاه از کل کشور فراهم می‌آورد، ظرفیت منحصر به فردی در اختیار کشور قرار گرفت تا نقشه‌های پوششی کل کشور بعد از حدود دو دهه بروزرسانی شود.

وی خاطر نشان کرد: در نخستین جلسه مشترک رؤسای محترم سازمان نقشه برداری کشور و سازمان فضایی ایران در بهمن ماه سال ۱۴۰۱، مقرر شد زمینه‌های همکاری مشترک دو سازمان، بررسی و تصویربرداری پوششی از کل کشور توسط ماهواره خیام هم به منظور بروزرسانی نقشه‌های پوششی کشور و هم به منظور ایجاد آرشیوی غنی از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی بالا جهت بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی در آینده، در دستور کار سازمان فضایی ایران قرار گیرد.

سخنگوی سازمان فضایی ایران اضافه کرد: بر همین اساس از ابتدای سال ۱۴۰۲، برنامه ریزی لازم به منظور تصویربرداری پوششی از کل کشور با استفاده از ماهواره خیام، مطابق با نیاز سازمان نقشه برداری کشور آغاز شد و تا پایان خردادماه ۱۴۰۲ ضمن تصویربرداری بیش از ۳۰ درصدی از سطح کشور با استفاده از ماهواره خیام، داده‌های تولیدی، پردازش شده است.

دلیریان در پایان گفت: در دومین جلسه رؤسای سازمان‌های فضایی ایران و نقشه برداری کشور، ضمن امضای تفاهمنامه مشترک، مقرر شد به سرعت تولید محصولات مورد نیاز برای تولید نقشه پوششی کشور، در دستور کار سازمان نقشه برداری کشور قرار گیرد؛ ضمناً ظرفیتی ایجاد شود تا محصول فوق در اختیار کلیه کاربران ایرانی قرار گیرد که مقرر شد این اقدام نیز توسط سازمان نقشه‌برداری و با هماهنگی سازمان فضایی ایران، انجام شود.

کد خبر 5840233

منبع: مهر

کلیدواژه: سازمان فضایی ایران ماهواره خیام تصویرگری حاکمیت سایبری شرکت های دانش بنیان تحقیقات علمی معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری سازمان فناوری اطلاعات ایران وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روح الله دهقانی فیروزآبادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نوآوری شرکت دانش بنیان عیسی زارع پور نخبگان محمدصادق خیاطیان بنیاد ملی نخبگان کشور با استفاده از ماهواره خیام سازمان نقشه برداری کشور سازمان فضایی ایران تصاویر ماهواره تفکیک مکانی کل کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۵۷۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نقشه‌ تلسکوپ فضایی «جیمز وب» از آب‌وهوای یک سیاره فراخورشیدی

«تلسکوپ فضایی جیمز وب» به پژوهشگران در نقشه‌برداری از آب‌وهوای یک سیاره فراخورشیدی کمک کرد.

به گزارش ایسنا، یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران با موفقیت از «تلسکوپ فضایی جیمز وب» برای ترسیم نقشه آب‌وهوایی یک سیاره فراخورشیدی غول‌پیکر گازی داغ استفاده کردند.

به نقل از ناسا، بررسی‌های دقیق در طیف گسترده‌ای از نور فروسرخ میانی، همراه با مدل‌های سه‌بعدی آب‌وهوا و مشاهدات پیشین تلسکوپ‌های دیگر، وجود ابرهای متراکم و مرتفع را نشان می‌دهند که آسمان را هنگام روز و شب می‌پوشانند و همچنین، بادهای استوایی را به نمایش می‌گذارند که گازهای جوی را با سرعت ۵۰۰۰ مایل در ساعت در اطراف سیاره فراخورشیدی «WASP-43 b» ادغام می‌کنند.

این جدیدترین نمایش علم سیارات فراخورشیدی به شمار می‌رود که اکنون با توانایی خارق‌العاده جیمز وب برای بررسی تغییرات دما و تشخیص گازهای اتمسفر در تریلیون‌ها مایل دورتر امکان‌پذیر شده است.

سیاره فراخورشیدی WASP-43 b یک نوع «مشتری داغ»(Hot Jupiter) است. این سیاره هم‌اندازه مشتری عمدتا از هیدروژن و هلیوم ساخته شده و بسیار داغ‌تر از سایر سیارات غول‌پیکر منظومه شمسی است. اگرچه ستاره آن کوچک‌تر و سردتر از خورشید است اما WASP-43 b در فاصله ۱.۳ میلیون مایلی می‌چرخد که کمتر از یک بیست و پنجم فاصله بین عطارد و خورشید است.

با چنین مداری، سیاره از نظر جزر و مدی قفل می‌شود؛ به این معنی که یک طرف آن به طور مداوم روشن است و طرف دیگر در تاریکی دائمی قرار دارد. اگرچه طرف شب هرگز هیچ تابش مستقیمی را از ستاره دریافت نمی‌کند اما بادهای شدید در حال وزش به سمت شرق، گرما را از طرف روز به اطراف انتقال می‌دهند.

از زمان کشف سیاره WASP-43 b در سال ۲۰۱۱، تلسکوپ‌های متعددی از جمله «تلسکوپ فضایی هابل» و «تلسکوپ فضایی اسپیتزر» آن را رصد کرده‌اند. «تیلور بل»(Taylor Bell) پژوهشگر «مؤسسه تحقیقات محیطی منطقه خلیج»(BAERI) و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: با تلسکوپ فضایی هابل، به وضوح می‌توانیم ببینیم که بخار آب در طرف روز سیاره وجود دارد. هابل و اسپیتزر هر دو نشان دادند که ممکن است ابرهایی در سمت شب وجود داشته باشند اما ما به بررسی‌های دقیق‌تر با تلسکوپ فضایی جیمز وب نیاز داشتیم تا نقشه‌برداری را از دما، پوشش ابر، بادها و ترکیب دقیق‌تر اتمسفر در سراسر سیاره آغاز کنیم.

اگرچه WASP-43 b آن قدر کوچک، کم‌نور و نزدیک به ستاره خود است که تلسکوپ نمی‌تواند مستقیما آن را ببیند اما دوره مداری کوتاه سیاره که تنها ۱۹.۵ ساعت است، آن را برای «طیف‌سنجی منحنی فاز» ایده‌آل می‌کند. روش طیف‌سنجی منحنی فاز شامل بررسی تغییرات کوچک در روشنایی منظومه ستاره-سیاره در حالی است که سیاره به دور ستاره می‌چرخد.

از آنجا که مقدار نور فروسرخ میانی منتشرشده از یک جرم تا حد زیادی به گرمای آن بستگی دارد، داده‌های روشنایی جیمز وب را می‌توان برای محاسبه دمای سیاره مورد استفاده قرار داد.

این گروه پژوهشی به مدت بیش از ۲۴ ساعت از «دستگاه فروسرخ میانی»(MIRI) جیمز وب برای اندازه‌گیری نور منظومه WASP-43 در هر ۱۰ ثانیه استفاده کردند. بل توضیح داد: ما با مشاهده کل یک مدار توانستیم دمای طرف‌های متفاوت سیاره را هنگام چرخش در دید محاسبه کنیم. براساس این محاسبات، ما توانستیم نقشه‌ای را از دمای سراسر سیاره بسازیم.

اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهند که دمای هوای طرف روز سیاره به طور میانگین ​​نزدیک به ۱۲۵۰ درجه سلسیوس است؛ در حالی که دمای طرف شب به ۶۰۰ درجه سلسیوس می‌رسد و به طور قابل توجهی خنک‌تر است. این داده‌ها به یافتن داغ‌ترین نقطه روی سیاره کمک می‌کنند که از نقطه‌ دریافت‌کننده بیشترین تشعشعات ستاره‌ای، کمی به سمت شرق جابه‌جا می‌شود. این تغییر به دلیل وزش بادهایی رخ می‌دهد که هوای گرم را به سمت شرق حرکت می‌دهند.

«مایکل رومن»(Michael Roman) پژوهشگر «دانشگاه لستر»(University of Leicester) و از پژوهشگران این پروژه گفت: این واقعیت که ما می‌توانیم دما را به این روش ترسیم کنیم، گواه واقعی بر حساسیت و ثبات جیمز وب است.

پژوهشگران برای تفسیر نقشه، از مدل‌های جوی سه‌بعدی پیچیده مانند مدل‌هایی استفاده کردند که برای درک آب‌وهوا و اقلیم روی زمین به کار می‌روند. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که طرف شب سیاره احتمالا در یک لایه متراکم و مرتفع از ابرها پوشیده شده است و این لایه، مانع راه یافتن بخشی از نور فروسرخ به فضا می‌شود. در نتیجه، اگرچه طرف شب بسیار گرم است اما نسبت به زمانی که ابری در آن وجود نداشته، کم‌نورتر و خنک‌تر به نظر می‌رسد.

طیف گسترده نور فروسرخ میانی که توسط جیمز وب گرفته شده است، اندازه‌گیری میزان بخار آب و متان اطراف سیاره را ممکن می‌سازد. «جوآنا بارستو»(Joanna Barstow) پژوهشگر «دانشگاه آزاد انگلستان»(The Open University of UK) و از پژوهشگران این پروژه گفت: جیمز وب به ما فرصت داده است تا دقیقا متوجه شویم کدام مولکول‌ها را می‌بینیم و محدودیت‌هایی را برای فراوانی آنها قائل شویم.

طیف‌های بررسی‌شده نور، نشانه‌های آشکاری را از بخار آب در طرف شب و طرف روز سیاره نشان می‌دهند که اطلاعات بیشتری را درباره تراکم ابرها و ارتفاع آنها در جو ارائه می‌کنند.

همچنین، پژوهشگران با کمال تعجب دریافتند که داده‌ها کمبود متان را در همه نقاط جو نشان می‌دهند. از آنجا که روز برای وجود متان خیلی گرم است، متان باید هنگام شب خنک‌تر، پایدار و قابل تشخیص باشد.

بارستو توضیح داد: این واقعیت که ما متان نمی‌بینیم، به ما می‌گوید که سرعت باد در سیاره WASP-43 b باید به حدود ۵۰۰۰ مایل در ساعت برسد. اگر بادها گاز را از طرف روز به طرف شب سیاره حرکت دهند و دوباره به سرعت بازگردند، زمان کافی برای بروز واکنش‌های شیمیایی تولیدکننده مقادیر قابل تشخیص متان در سمت شب وجود نخواهد داشت.

پژوهشگران معتقدند که به دلیل این اختلاط ناشی از باد، شیمی اتمسفر در سراسر سیاره یکسان است. این نتیجه در پژوهش‌های پیشین که با تلسکوپ‌های هابل و اسپیتزر انجام شدند، مشخص نبود.

این پژوهش در مجله «Nature Astronomy» به چاپ رسید.

در انیمیشن زیر می‌توانید نقشه دمای سیاره WASP-43 b را ببینید.

انتهای پیام